Üretra Darlığında Tedavi Yöntemleri

Üretra darlığı, idrar kanalında daralma olması nedeniyle idrarın zor çıkmasına yol açan bir hastalıktır. 
Hastalar genellikle idrar akımında zayıflama, idrar yaparken zorlanma, sık idrara çıkma, tam boşaltamama hissi ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları gibi şikâyetlerle başvururlar. 

Her hastada tedavi yaklaşımı farklıdır. Darlığın yeri, uzunluğu, çapı, sayısı ve daha önce yapılmış girişimler tedavi seçimini belirler. 

Hangi Durumlarda Tedavi Gerekir? 

• Hafif darlıklarda, idrar akımı etkilenmiyorsa sadece takip yeterli olabilir. 
• Ancak günlük yaşamı etkileyen şikâyetler, tekrarlayan enfeksiyonlar veya böbreklerde hasar riski varsa mutlaka tedavi gerekir. 

Tedavi Seçenekleri 

1. Kapalı (Endoskopik) Yöntemler 

• Üretrotomi (içten kesi): Kamera ile girilip dar bölge kesilerek genişletilir. 
• Dilatasyon (genişletme): İnce çubuklar yardımıyla dar bölge açılır. 

Başarı oranı: Darlığın yerine ve uzunluğuna göre %25–70 arasında değişir. 
Önemli not: İki defadan fazla kapalı girişim yapılması genellikle fayda sağlamaz. Bu durumda açık ameliyat (üretroplasti) önerilir. 

2. Kapalı Yöntemlerde Ek Destek Uygulamaları 

Bazı durumlarda işlem sırasında veya sonrasında tekrarı azaltmak için farklı ilaçlar denenmiştir: 

• Steroid enjeksiyonu (kortizon) 
• Mitomisin-C (kanser tedavisinde kullanılan ilaç) 
• PRP (kandan elde edilen zengin plazma) 

Ancak bu yöntemler henüz standart tedavi değildir, deneysel kabul edilir. 

3. Üretral Stent 

Dar bölgeye stent (borucuk) yerleştirilerek yeniden daralma engellenmeye çalışılır. 

• Geçici stentler: 6–12 ay kalabilir. 
• Kalıcı stentler: Artık neredeyse hiç kullanılmamaktadır. 

Stent kayması, taş oluşumu, enfeksiyon ve ağrı gibi sorunlar nedeniyle uzun vadede kalıcı çözüm sağlamaz. 
Ayrıca stent sonrası yapılacak ameliyatlar daha zordur. 

4. Self-Dilatasyon (Hastanın Kendi Kendine Sonda Takarak Gemişletme Yapması) 

Hasta, belirli aralıklarla sonda yardımıyla dar bölgeyi açmaya çalışır. 

• Özellikle endoskopik tedavilerden sonra önerilebilir. 
• Ancak ağrı, idrar yolu enfeksiyonu ve testis enfeksiyonu riski vardır. 
• Kalıcı tedavi sağlamaz, ayrıca sonraki ameliyatları zorlaştırabilir. 

5. Suprapubik Kateter (Göbek Altından Sonda) 

• Özellikle radyoterapi sonrası oluşan ve tedavisi çok zor olan darlıklarda uygulanabilir. 
• İdrar göbek altından takılan ince bir sonda ile dışarı alınır. 
• En sık görülen sorun idrar yolu enfeksiyonudur. 
• Açık ameliyat yapılamayan veya yüksek riskli hastalarda son çare olarak tercih edilir. 

6. Açık Cerrahi (Üretroplasti) 

En kalıcı ve en başarılı yöntemdir. Kapalı tedavilerden sonuç alınamayan hastalarda uygulanır. 

Üç temel cerrahi teknik vardır: 

1. Eksizyon ve Uç Uca Dikme (Anastomoz): Daralan bölge çıkarılır, sağlam uçlar birleştirilir. 
2. Augmentasyon (Genişletme): Dar bölge kesilmeden, ağız içinden (bukkal mukoza) veya ciltten alınan doku ile genişletilir. 
3. Perineal Üretrostomi: Çok uzun darlıklarda, idrar çıkışı testislerin altına alınır ve hasta buradan idrar yapar. 

Başarı oranı: Tecrübeli merkezlerde %70–90’a kadar ulaşır. 
İlk ameliyat en önemlisidir; tekrar ameliyatlarda başarı oranı azalır. 

Hangi Darlıkta Hangi Cerrahi? 

• Penil üretra darlıkları (penis içindeki kısım): Genellikle ağız içinden alınan doku ile yapılan üretroplasti tercih edilir. 
• Bulbar üretra darlıkları (daha gerideki kısım): Hem uç uca dikme hem de ağız mukozası ile genişletme uygulanabilir. Uzunluğu 2.5 cm’den fazla olan darlıklarda uç-uca dikme tekniği önerilmez. Travmaya bağlı olmayan darlıklarda, ağız içi doku ile yapılan üretroplastilerde sertleşme sorunu görülme ihtimali daha düşüktür. 
• Çok uzun darlıklar (panüretral): Deneyimli merkezlerde her iki yanaktan alınan ağız mukozası ile üretroplasti yapılır. 
• Arka üretra darlıkları (prostata yakın): Travma (trafik kazası, yüksekten düşme, iş kazası vb) sonrası oluşanlarda genellikle uç uca dikme yapılır. Prostat ameliyatı veya ışın tedavisi sonrası gelişenlerde cerrahi daha zordur. Tecrübeli merkezlerde bu ameliyatların başarı oranı %85-90’dır. Burada unutulmaması gereken, en başarılı ameliyatın ilk ameliyat olmasıdır. Tekrarlayan ameliyatlarda başarı, tecrübeli ellerde yapılsa dahi azalmaktadır. Bu ameliyatlardan sonra hastalarda sertleşme sorunu, idrar kaçırma ve üreme fonksiyonlarında kayıp gibi endişeler yaşanabilir ancak, uygun yapılan açık üretroplasti, hastayı bu konularda olumsuz etkilemez. 

Sonuç 

Üretra darlığının tedavisi kişiye özel planlanmalıdır. 

• Hafif darlıklarda sadece takip yeterli olabilir. 
• Kapalı yöntemler kısa vadeli rahatlama sağlar ama tekrarlayabilir. 
• Açık cerrahi (üretroplasti) en kalıcı tedavi seçeneğidir. 

Erken teşhis ve doğru tedavi ile hem yaşam kalitesi artar hem de idrar yollarında kalıcı hasar oluşması önlenir.